Tajemnica zawodowa to coś, na co często powołują się różni specjaliści. Sprawdźmy, czy jest to ich prawo, a może mechanizm do zatajenia ważnych informacji? Czy owa tajemnica istnieje, by pomagać, czy przeszkadzać?
Czym jest tajemnica zawodowa?
Mimo iż termin „tajemnicy zawodowej” jest często przywoływany w ustawach i dyskusjach, nie posiada on dokładnej definicji. Jednak można powiedzieć, że tajemnica zawodowa obowiązuje w momencie, w którym przedstawiciel danego zawodu wchodzi w posiadanie cudzego sekretu lub tajemnicy.
Zawody, które objęte są tajemnicą zawodową
Prawo reguluje zakres zawodów, które zobligowane są do przestrzegania tajemnicy zawodowej. Dzięki temu możemy wymienić takie tajemnice jak: dziennikarska, lekarska, adwokacka czy sędziowska. Istnieją też tajemnice położnicze, pielęgniarskie, aptekarskie i psychologiczne lub psychiatryczne. Oprócz tego notariusze, komornicy oraz żołnierze są zobligowani do jej przestrzegania. Obejmuje ona też obszary bankowe i inwestycyjne.
Prawo wobec ujawnienia poufnych informacji
Prawo karne (art. 266 §1 kodeksu karnego) mówi o tym, że kto wbrew przepisom ustawy lub przyjętemu na siebie zobowiązaniu, ujawnia lub wykorzystuje informację, z którą zapoznał się w związku z pełnioną funkcją, wykonywaną pracą, działalnością publiczną, społeczną, gospodarczą lub naukową, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Kara ta może wynosić 3 lata w przypadku złamania przepisu przez funkcjonariusza publicznego. By jednak doszło do ścigania przestępcy pokrzywdzony musi najpierw złożyć odpowiedni wniosek.
Przypadki złamania tajemnicy zawodowej
Jednym z przypadków, w którym mechanizm stworzony do ochrony pacjenta został złamany i zadziałał na jego niekorzyść jest sprawa poniżenia kobiety z Poznania, która zażyła tabletkę poronną. Lekarz psychiatra, która wezwała pomoc do owej kobiety, informując funkcjonariuszy o dokonanej przez pacjentkę aborcji, złamała tajemnicę lekarską. Późniejszy rozwój sytuacji dodatkowo doprowadził do umieszczenia przez funkcjonariuszy danych objętych tajemnicą lekarską w oświadczeniu, tym samym udostępniając je opinii publicznej.
Sprawdź, Czym są clickbaity i dlaczego się ich używa?
Jest to przykład, w którym zadanie tajemnicy zawodowej dwukrotnie naraziło osobę, która potrzebowała pomocy. Ważna jest tu jednak kwestia podkreślenia, iż tajemnicę lekarską można złamać w przypadku zagrożenia zdrowia lub życia pacjenta, jednak w tym przypadku wcześniejsze zażycie tabletki poronnej nie miało bezpośredniego wpływu na stan kobiety.
Ochrona tajemnicy zawodowej
Tajemnice zawodowe nie są mocno chronione przez Polskie prawo. Głównym problemem jest dowolność w tworzeniu wyjątków od zasady. Ustawodawca może dobrowolnie dopisać do listy wyjątków cokolwiek przyjdzie mu do głowy. Jeśli pomysł przejdzie przez proces ustawodawczy, nie można już nic zdziałać. Dlatego z łatwością pozbawia się ludzi ich możliwości do chronienia danych.
Dzisiaj często słyszy się i łamaniu tajemnicy zawodowej lub wykorzystywaniu jej przeciw klientom/pacjentom. Jest to kwestia, która powinna podlegać dokładniejszym przepisom prawnym oraz zasadom moralnym. Dokładniejsze wyselekcjonowanie wyjątków oraz podwyższenie kar za złamanie przepisów regulujących funkcjonowanie tajemnicy zawodowej mogłoby pozytywnie wpłynąć na bezpieczeństwo obywateli.
Autor tekstu: Nadia Stasz